Natuursteenwinning in Azië
Voor het overgrote deel worden grafmonumenten van graniet gemaakt. Dit komt van ver, meestal uit China of India. Deze natuurstenen grafmonumenten, hebben een indrukwekkend lange geschiedenis. Wel 100 tot 500 miljoen jaar geleden is dit graniet door de natuur gevormd, door het ondergronds stollen van magma. Al sinds de prehistorie gebruikt de mens natuursteen als bouwmateriaal en voor gebruiksvoorwerpen. Met de groei van de wereldbevolking en door nieuwe mijnbouwtechnieken, is de winning van natuursteen in de afgelopen eeuw enorm toegenomen. Dit heeft een aanzienlijke impact op het milieu en op de mensen die in de steengroeven werken.
Arbeidsomstandigheden in steengroeven
Verschillende onderzoeken laten zien dat de arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden nog veel te wensen overlaten in de steengroeven. De Landelijke India Werkgroep stelde vast dat er sprake is van gevaarlijke werkomstandigheden, van gedwongen arbeid en in sommige gevallen ook van kinderarbeid. Lees hier het volledige rapport ‘The dark sites of granite’.
Er zijn inmiddels verschillende initiatieven om natuursteenwinning duurzamer te maken, maar vooruitgang hierin wordt nog maar langzaam geboekt.
Impact op milieu
Ook op het milieu heeft de winning van natuursteen een flinke impact.
In de eerste plaats door de uitputting van deze natuurlijke gebergtes die zich gedurende honderden miljoenen jaren hebben gevormd. In veel gevallen leidt dat tot de vernietiging van (beschermde) natuurgebieden en habitat.
Daarnaast wordt er bij de winning van natuursteen veel energie gebruikt. Het proces van winning is bovendien belastend voor de biodiversiteit en het milieu, met name door de onverantwoorde verwerking van afvalstoffen.
En wat dacht u van het transport van de zware natuurstenen vanuit China of India? De stenen worden over een afstand van wel 20.000 km per vrachtschip naar Nederland vervoerd. Als de steenhouwerij in het binnenland ligt, komt daar soms nog honderden kilo’s aan vrachtwagen transport bij.
Prachtige grafsteen verdwijnt in ons wegdek
Een grafsteen wordt vaak maar zo'n 10 a 20 jaar op een graf gebruikt, een schijntje wanneer u bedenkt dat de steen zich in honderden miljoenen jaren gevormd heeft. Nadat de nabestaanden afstand doen van het graf wordt deze kapot gehakt en verdwijnt de eeuwenoude natuursteen via de puinbreker in het wegdek. Ontzettend zonde, zeker wanneer we ons bedenken dat die steen nog vele levens zou kunnen hebben.
Een grafsteen verdient een nieuw leven
Kortom, er is nog veel te verbeteren aan de winning van natuursteen. Maar ondertussen kunnen we al een flinke steen bijdragen, door de stenen die al gewonnen zijn een nieuw leven te geven. In plaats van steeds nieuwe grondstoffen uit de aarde te halen kunnen we de grondstoffen die al in gebruik zijn veel beter benutten. Op die manier kunnen we de uitputting van de aarde terugdringen. En het mooie is: het is al mogelijk. Een steen blijft een steen, ook na 20 jaar grafrust kan deze er nog even mooi uit zien.
Andere duurzame grafmonumenten
Het is niet verplicht om voor een grafmonument van natuursteen te kiezen. Er zijn verschillende andere opties, die duurzaam zijn en een mooie natuurlijke uitstraling hebben.
Heeft u wel eens aan een zwerfkei gedacht? Deze komen vaak uit Europa, dus aanzienlijk minder ver dan de granieten stenen uit Azië. Bovendien wordt een zwerfkei niet bewerkt, wat veel energie bespaart.
Een andere optie is een houten grafmonument of een houten kruis. En helemaal duurzaam is om een plant of struik te planten op het graf, mits de begraafplaats dat toestaat. Zie voor meer informatie over duurzame grafmonumenten de website van GreenLeave.